Archivo del mes: noviembre 2015

Concierto de Antoni O’Breskey en Atarrabia, «Sorkuntzaren trenean»

Cartel O´Breskey

Cartel O´Breskey


Día: 10 de Noviembre
Hora: A las 20:00 horas
Casa de Cultura de Villava

Eguna: Azaroaren 10a
Ordua: 20:00etan
Atarrabiako Kultur Etxean

Organiza / Antolatzen du: Orreaga Fundazioa


Sorkuntzaren trenean

Antonio Breschiren testuak eta musika biltzen dituen ekoizpena da. Testuetan musikaz, kultura eta arteaz, gastronomiaz, soziologiaz… dihardu, hots, bizitzaz. Aforismo gisan, narrazio labur moduan edota poetiko eran, berea duen estilo original eta, maiz, indarrean dagoenarekiko kontrakarrean: gatz eta piper, bizi, umoretsu. Horrekin batera, antzeko moduan garatuak eta testuekiko sintonian, piano sorkuntzak doaz. Beraietan haren ezaugarri eta dohaiak nabarmentzen dira: asmamena, bizitasuna, musika desberdinen arteko uztartekea, jostakin jitea, ironia…

Argitalpena musika biltzen duen KDaz eta testuak biltzen dituen liburuttoaz osatuta dago. Testuak euskaraz doaz, ingelesezko itzulpenarekin, bere emanaldietan Europan barna ere zabalduko duelako sorkuntza berria.

Aurkezpen publikoan, A. O’Breskeyk eskainiko dituen ekoizpeneko piano konposizio batzurekin batera, zenbait testu hautaturen irakurketa eginen du Jose Angel Irigarayk.

Sorkuntzaren trenean es una creación de Antonio Breschi, que reúne música y textos suyos. En los textos aborda temas varaiados, desde la música, el arte y la cultura, hasta la gastronomia, soziología y tantos otros, siempre en relación con la vida y la vitalidad. Aforismos, narraciones cortas, reflexiones críticas, poéticas, en un estilo que le es propio, con imaginación, ironía, a contra corriente de las ideas imperantes, ofrece una panoplia rica que cuestiona muchos puntos de vista y actitudes dominantes. Junto a ello, en sintonía con los textos, y viceversa, creaciones musicales pianísticas, donde se ponen de manifiesto virtudes que le son conocidas: creatividad musical, vitalidad, fusión de musicas, ritmos y estilos diferentes, divertimento e ironía…

La producción se compone de un CD que reúne las piezas musicales y un libreto con los textos, que van en euskara y traducción en inglés (en sus conciertos, llevará el CD-libreto por varios países europeos).

En la presentación pública, el autor ofrecerá una selección de piezas del CD al piano, acompañado por José Angel Irigaray que leerá algunos de los textos del mismo.

Antoni O’Breskey.- Musikari eta pianojolea. Bere burua tradizio gaurkotzen jakin duten herri guztietakotzat daukan arren, funtsean, italiar jatorrikoa den Antonio Breschi, areago musikari dagokionez, irlandar sentitzen da, hortik aspaldi honetan darabilan izen artistikoa.

40 urteko ibilbide oparoan, musika eta bizitza uztartzen direneko mugan ibili izan da beti (“zer dateke bizitza musikarik gabe” ezagunari, “utikan bizitzarik gabeko musika!” kontrajartzen dio). Hori sakonki sentiturik, aitzindaria izan da tradiziozko musikak (irlandarra, flamenkoa, mediterraneokoa, euskalduna…) bestelako musika eta erritmotan txertatzen (klasikotik minimaleraino, blue-grass, jazz…). Hainbat urtetan garatutakoa disko askotan eta Ethnic Piano Collection bilduma oparo eta gogoangarrian gauzatu du. Bertan sorkuntza musikal gogoangarriekin batera -ez gutxi, ekarpen bereziak, mugarriak- bere ibilbide eta desmartxan parte hartu nahi izan duten musikari handi asko aurkitzen dira (Antonio Carmona –Ketama-, Biancastella Croce –Intillimani-, Jamal Ouassini, Ronnie Drew, Benito Lertxundi, Máirtín O’Connor…). Benito Lertxundirekin elkar-lanean ibili ondoren zenbait aldiz, kontzertutan eta diskotan, disko bat argitaratu zuen Euskalherrian, Mezulari (Elkar, 1985), oihartzun pollitarekin. Handik zenbait urtetara, beste lan bat argitaratu zuen Jose Angel Irigarayrekin -piano eta poesia-, Zeharbidetan (littera&musika 2, Pamiela, 2004); hemen eta Europako zenbait tokitan (Italia, Irlanda…) aurkeztua izan da. Ez dira gutxi gure herrian, antzoki handitan bezainbat areto xumetan, eman dituen kontzertuak (Donostia, Bilbo, Aezkoa, Hondarribia, Burlata, Zizur…).

Antoni O’Breskey.– Músico compositor y pianista. Se siente originario de todos aquellos países que han sabido mantener viva la tradición. Pero, principalmente Antonio Breschi se siente irlandés, y más en lo que concierne a la música. De ahí el nombre artístico que desde hace unos años usa, O’Breskey.

A lo largo de más de 40 años, ha desarrollado unavasta producción que integra música y vida. Al clásico “sin música que sería de la vida” él contrapone “sin vida que sería de la música”. Ha sido pionero en Europa en verter y recrear con lenguajes modernos (contemporáneo, minimal, serial, jazzístico, etc) músicas tradicionales (irlandesa, flamenco, mediterranea, vasca…). El resultado de tantos años de trabajo es, además de otros muchos discos, la original colección Ethnic Piano Collection. En ella se atesoran notables creaciones -no pocas aportaciones e hitos- y grandes músicos que han querido participar en su apuesta y recorrido musical (Antonio Carmona -Ketama-, Biancastellla Croce -Intillimani-, Jamal Ouassini, Ronnie Drew, Benito Lertxundi, Máirtín O’Connor, Davide Viterbo…). Tras su colaboración con Benito Lertxundi, en vivo y en disco, publicó un disco, Mezulari (Elkar, 1985), que tuvo notable éxito y difusión. Posteriormente, publicó un trabajo con Jose Angel Irigaray -piano y poesía-, Zeharbidetan (littera&musika 2, Pamiela, 2004), que fue presentado en diversos escenarios del País y que ha tenido un positivo eco en otras latitudes (Italia, Irlanda…). En vivo, son varios los conciertos que ha ofrecido en el País, tanto en grandes teatros como en espacios pequeños (Bilbao, Donostia, Aezkoa, Hondarribia, Burlata, Zizur…).

<www.nomadicpiano.com>


Jose Angel Irigaray.– Irunsemea, idazle eta poeta. Elkar-lanean jardun izan du Antonio Breschirekin zenbait ekimen eta ekoizpenetan.

Jose Angel Irigaray.– Escritor y poeta nacido en Iruña, ha colaborado en diversas producciones y proyectos con Antonio Breschi.


Iruñean Kantuz, diez años cantando en euskera por las calles

Entrevista Iruñean Kantuz

Como cada primer sábado de mes, cientos de personas cantarán mañana por las calles del Casco Viejo. Pero EL DÍA ES ESPECIAL. Iruñean Kantuz cumple diez años

Entrevista Iruñean KantuzAgurtzane Guruziaga, Mikel Aranburu, Juan del Barrio, Txema Hidalgo y Víctor Valencia, de Iruñean Kantuz.

Salen de Mercaderes y terminan en la parte alta de Estafeta. Empiezan cantando el Agur Jaunak y acaban con el Boga Boga. Son centenares y cualquiera puede unirse a ellos y entonar en euskera conocidas melodías de la música tradicional vasca. Iruñean Kantuz celebrará mañana su décimo aniversario, diez años desde que salieron a la calle, primero tímidamente y ahora convertidos en todo un fenómeno que se ha hecho imprescindible en cualquier fiesta popular.

Juan del Barrio, uno de los veteranos del grupo, recuerda los inicios en 2005: “Había visto el Kantuz en Baiona y Donostia, y contacté con algunos grupos corales, pero sin demasiado éxito”, explica. Un día se encontró con Víctor Valencia, que también había escuchado cantar en el mercado de Baiona. “Hablamos y me dijo: hay que salir el próximo sábado, y así lo hicimos”, señala Del Barrio. El 3 de septiembre de 2005 salió el primer Kantuz en Pamplona, unas decenas de personas reforzadas por otras de Donostia. Fue una gran fiesta. Aquel día hubo comida en el Askartza, sobremesa de canciones y una larga tarde por el Casco Viejo.

Desde entonces Iruñean Kantuz no ha dejado de salir a la calle, llueva o nieve, siempre con el mismo recorrido, cada primer sábado de mes, excepto en agosto y en julio si el primer sábado coincide en Sanfermines. Pronto constituyeron una pequeña junta a la se fueron incorporando asociaciones como Orreaga Fundazioa, Muthiko Alaiak, Euskal Kantuzaleen Elkartea, Euskaldunon Biltoki o Manexak, y siguieron creciendo. Han editado tres kantutegis (cancioneros) y dos discos, uno de ellos grabado en plena calle.

Pero sobre todo Iruñean Kantuz ha supuesto un fenómeno que se ha expandido por barrios y pueblos: Rochapea, Arrosadía, Burlada, Huarte, Zizur, Barañáin, Villava, Tudela, Tafalla, Estella-Lizarra, Leitza, Goizueta y muchos más. Y sobre todo, se ha extendido su espíritu. “Ahora mismo no hay iniciativa popular que no cuente con el Kantuz, desde el Nafarroa Oinez a cualquier fiesta”, sostiene Del Barrio. Han aparecido grupos organizados que ensayan las canciones. Incluso Orreaga Fundazioa organiza otros cinco Kantuz en Iruñea, en fechas señaladas: San Francisco Javier, San Saturnino, Carnavales, San Fermín Txikito y San Fermín, donde se llegan a juntar mil personas.

El repertorio bebe de numerosas fuentes: coplas del zuberotarra Etxahun, canciones de Oskorri, que precisamente mañana se despide de Pamplona en Baluarte, o temas más modernos pero ya clásicos de Urko, Lertxundi, Lete y otros muchos. El filón es inagotable. Txema Hidalgo ha investigado y publicado dos tomos con cerca de 1.500 kantuzaharrak recopilados en Navarra y tiene otros 1.500 aún por publicar. Poco a poco, los van incorporando al repertorio.

Es una labor necesaria porque “la costumbre de cantar se había ido perdiendo y, con ello, las canciones”, afirma Hidalgo. “Cuando yo era chico se oía cantar en la calle, en las tabernas, pero todo eso había desaparecido”, abunda Del Barrio.

En la memoria de los diez años pasados quedan nombres propios que desde Iruñean Kantuz quieren recordar en el aniversario. El desaparecido Eugenio Arraiza o Peio Goñi, director durante muchos años que lo dejó hace unos meses. También akordeolaris como Roberto Antzano o Víctor Valencia, que ponen la música junto a gaiteros, txistularis o las castañuelas de Pedro Romeo.

Nunca pidieron permisos para salir a la calle pero se enorgullecen de no haber tenido jamás un incidente. “Tenemos un cuidado exquisito en no llevar ningún signo que pueda ofender a nadie, ni pancartas, ni pegatinas, ni canciones políticas. Salimos con una sonrisa en la boca y cuando terminamos nos da un subidón”, resume Hidalgo. Y es que el Kantuz es un acto amable en el que los turistas se quedan “con la boca abierta”, tercia Víctor Valencia. Lamentan que no se incorpore más gente joven y se congratulan de la masiva presencia de mujeres, “más que hombres”, destaca Agurtzane Guruziaga.

Así que mañana saldrá el Iruñea Kantuz del décimo aniversario con buen tiempo asegurado. No hace falta cantar bien ni saberse las letras para unirse al grupo. “Se trata de que la gente salga de las aceras y cante, de pasarlo bien, de afirmar nuestra identidad, de que en Iruñea se oiga el euskera y se oiga cantar”, resume Txema Hidaldo.

Diario de Noticias, 6 de Noviembre de 2015


 

Euskaratik edan eta kantatu

Hamar urte bete ditu Iruñean Kantuz ekinaldiak. Hileko lehen larunbatero bezala, eguerdian bilduko dira euskal kantuzaleak, baina gaurkoa egun berezia izango da.
Lagun arteko giro bikaina sortzen dute Iruñean Kantuz-en inguruan ibiltzen diren kideek; ongi pasatzea da funtsetako bat.
Lagun arteko giro bikaina sortzen dute Iruñean Kantuz-en inguruan ibiltzen diren kideek; ongi pasatzea da funtsetako bat. IRUÑEAN KANTUZ
Ezkerreko eskuan kantutegia, eskuinekoan kopa bat ardo, eta inguruan kantuzale euskaltzale ugari. Horrekin nahikoa da ordu eta erdiko saioa egiteko, euskal kulturatik edan eta abestuz. Hamar urte igaro dira lagun talde batek euskaldunen kantatzeko ohitura berreskuratzea erabaki zuenetik. Orduan hasi ziren Iruñean Kantuz ekinaldiaren sustraiak errotzen, eta, egun, zuhaitz indartsu bihurtu da, hilabeteko lehen larunbatero 300 bat lagun biltzen baitira Iruñeko alde zaharreko karriketan zehar. Gaurkoa berezia izango da, ordea. Ospakizun eguna da, eta, hileroko saioaz gain, kantu bazkaria ere egingo dute.

«Goxoa, polita, lagun artekoa eta gure kulturarekin gozatzeko aukera ematen duena». Hitz horiek erabili ditu Karrikiri elkarteko Juan Luis Etxaburu Ondarruk Iruñean Kantuz definitzeko. Ongi gogoratzen ditu hasierako saio haiek, eta argitu du ia ez direla aldatu, orain jende gehiago biltzen den arren. «Orduko herri izaera eta giro ederra mantentzen dira».

Ez zen ustekabean sortutako ekinbidea izan, euskal kulturako hainbat ekintzailek buruan bueltaka baitzeukaten halako zerbait egitea. Azkenean, Bittor Balentzia eta Juan del Barrio musikari eta kantuzaleak elkartu, eta aste batetik bestera Iruñean Kantuz antolatu zuten, lehen aldiz. Donostiako Kantu Jira martxan zen ordurako, eta inauguraziora gonbidatu zituzten; 35 bat kide etorri ziren, eta urteurrena ospatzeko ere etorriko dira.

«Hiri handi samarretan nahiko galdua zegoen euskal kantak kalera ateratzeko ohitura, eta nolabait berpiztu nahi izan dugu hori», jakinarazi du Mikel Haranburu Euskal Kantuzaleen Elkarteko arduradunak. «Lagun artean euskaraz kantatzeak ez du preziorik. Ongi edo gaizki kantatzen dugun gutxienekoa da». Etxaburuk, halere, kanta eta kanta artean kopatxo bat ardo edateak ahots hobea izaten laguntzen duela aitortu du, barre artean.

Euskara, kalean bizi-bizirik

«Bere xumetasunean, sekulako arrakasta izan du. Eguerdiko hamabietan 30-40 lagun elkartzen garen arren, azkenean 300 bat ere izaten gara ia beti. Horrek sekulako euforia sentiarazten digu», dio Haranburuk. «Manifestazio bat dela dirudi», gehitu dio Etxaburuk. Prestakuntza aldetik ez du gauza handirik behar; musikariren bat, abestien letrak eta kantuzaleak. Antolaketa merke ateratzen bada ere, «etekin soziala izugarria» dela ohartarazi dute. Halaber, hamar urteotan kantutegiaren hiru edizio amaitu direla jakinarazi dute.

Euskaraz dakitenak nahiz ez dakitenak biltzen dira hileko lehen larunbatero Mercaderesen, eta Estafeta kalean zehar euskal tradizioko abestiak kantatzen dituzte, baina baita modernoagoak direnak ere. Haranbururen arabera: «Sakoneko sentimendu bat dago hor; euskaldunak ez direnek ere hizkuntzatik hurbilago sentitzen dute beren burua kantuen bidez». Ondarruk baieztatu du egun horretan askoz euskaldun gehiago ikusten dituela normalean baino. «Zerbait ondo egiten ari garen seinale. Euskara kalean bizirik dagoela erakusten dugu, eta jendearen estimua duela. Bai euskaldunok eta bai euskaraz ez dakiten euskaltzale horiek. Euskal kultura Iruñean presente egoteko bertze bide bat da».

Parte hartzaileen adinaren batez bestekoak, baina, zapore gazi-gozoa uzten du, kide gehienak helduak baitira. «Herri kulturaren transmisioan nolabaiteko arazoa dagoela iruditzen zait. Jende gazte askok ez ditu ezagutzen guretzat oso ohikoak diren kantak eta kantariak. Gainera, nekez aditzen dira euskal kantak irratietan, eta horrek ere eragiten du. Baina arazoa ez dago kantagintzan bakarrik», aitortu du burumakur Haranburuk.

Gaur ez dira Mercaderesen bilduko, Udaletxe plazan baizik. Hamargarren urteurrena ospatzeko eta orain arteko ibilbidea laburtzeko, solas batzuk egingo dituzte, eta pankarta baten atzean argazkia aterako dute han bildutakoek. Joseba Asiron Iruñeko alkateak ere hitz batzuk esango ditu, eta esker onez hartu dute antolatzaileek hori, orain arte udalarekin zuten harremana hutsaren hurrengoa baitzen. Txalaparta emanaldiaren eta aurreskuaren ondoren, ohiko saioa egingo dute, Donostiatik etorritako lagunekin batera. Azkenik, kantu bazkarira joango dira, Don Bosko jatetxera.

Hamarkada honetan zendutakoak gogoratuko dituzte; besteak beste, Euskal Kantuzaleen Elkarteko Eugenio Arraiza. Pello Goñi ere omenduko dute, zazpi urteren ostean zuzendaritza uztea erabaki baitu. Haiek hasitako bideari jarraituko diotela azpimarratu dute Etxaburuk eta Haranburuk. Jendeak inolako loturarik ez badu ere, Etxaburuk uste du ohitura biziberritu horrek finkatua duela bere bidea: «Esango nuke Iruñean Kantuz-ek nahiko ziurtatuta daukala jarraipena, sustraiak errotu dituelako. Jada ez da propagandarik ere egin beharrik, askotan; jendeak badaki noiz biltzen garen. Kantuarekin gozatzen jarraitzeko gogoa dugu, eta hori egingo dugu, gure kultura aldarrikatuz».

Berria, 2015-11-07