Hogeita hamar urte igaro dira, ikastolako guraso batzuek, kirol zapatila baten irudia eskuan, Herri Urrats ospatzeko asmoa azaldu ziotelarik garaiko Senpereko auzapezari. Urtez urte egonkortuz joan den abentura horren balantzea egiteko ordua iritsi zen atzo. Paxkal Indo Seaskako lehendakariak hartu zuen hitza, euskara eta Seaska «kinka larrian» daudela erranez, eta euskararen alde borrokatzen jarraitzeko deia zabalduz.

Milaka izan ziren, beste behin ere, Senpereko aintziraren inguruan euskararen aldeko urratsak egitera hurbildu zirenak. Goizaldean eguraldiak itxura kaskar samarra bazuen ere, familiak, gazteak eta aitatxi eta amatxiak ikusi genituen Senpereko bazterrak betetzen, hizkuntzari eta gaur egun Ipar Euskal Herrian euskararen geroa bermatzen duten ikastolei sostengua erakutsi nahian.

Atzokoa, izan ere, ez zen beste edonolako Herri Urrats bat izan, duela 30 urte, 1984ko maiatzaren 13an, eman baitzituzten garaiko euskaltzaleek eta ikastoletako gurasoek lehen urratsak besta horren antolatzeko. Geroztik, urtez urte, Herri Urratsen zein ikastolen geroa bermatzen aritu diren belaunaldiak asko izan dira, eta aurtengo edizioa horren gogoratzeko unea izan zen.

Hala egin zuen Paxkal Indo Seaskako lehendakariak, baina 30 urte horietan euskararen alde eman diren pausoen balantzea egiterakoan, gehienbat, egoeraren gordina ekarri zuen gogora. «Patxi Lopezen gezurrekin eta suprefetaren oztopoekin, Seaska eta ikastolak kinka larrian dira, orain dela hogeita hamar urte bezala», salatu zuen. Ipar Euskal Herrian euskara gainbehera doala, administrazioan hizkuntza ez dela mintzatzen, familia transmisio ez dela betetzen, euskararen eta lurraldearen ezagupenik ez dela, eta ondorioz, ospatzeko «gauza gutxi» dagoela ohartarazi zuen.

Herri Urratsen lehen urtetik gaur egun arte, Ikastolek garapen handia izan badute ere, beren 3.000 ikasle baino gehiagorekin eta 31 eskolekin, lorpen horiek «belaunaldi ezberdinen borondate eta izerdiari esker» izan direla goraipatu zuen.

Konpromiso handiagoa

Adierazpen horiek Herri Urratseko ekitaldi ofizialean egin zituen Paxkal Indok, bertaratu ziren agintari politiko, euskaltzale zein gizarte zibileko ordezkarien aurrean. Han ziren, besteak beste, Frederic Espagnac senatari sozialista, Cristina Uriarte Euskal Autonomia Erkidegoko Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kulturako sailburua, Martin Garitano Gipuzkoako ahaldun nagusia, Max Brisson UMPko lekuko burua, Marie-Christine Aragon Baionako Kontseilu Nagusiko kontseilaria, Koldo Tellitu Euskal Herriko Ikastolen elkarteko lehendakaria, Frantxua Maitia Euskararen Erakunde Publikoko lehendakaria eta Sylviane Alaux frantses parlamentari sozialista.

Eta, egoera kontuan harturik, Lakuako zein lekuko egitura publikoei konpromiso gehiago hartzeko eskatu zien. Indok gogoratu zuenez, Lakuako agintariei mahai gainean jarria diete galdera, Seaskak laguntzarik eskuratuko ote duen. «Guk erantzunak behar ditugu orain. Ez badira, erabaki gaiztoak hartu beharko ditugu ikastola berriak ez eginez. Zer erran nahi du horrek? Euskara oztopatzea Iparraldean, eta errudunak ez gara gu izango», gogoratu zuen.

Cristina Uriartek, bere aldetik, Gasteizko Gobernuak «euskararekin konpromiso irmoa eta sakona» duela nabarmendu zuen, eta era berean, Seaskak «euskararen berreskuratze prozesuan» egindako lana goraipatu zuen.

Frantses Gobernuari dagokionez, lege bat beharrezkoa dela aldarrikatu zuen Seaskako lehendakariak, duela 30 urte bezala, egungo Frantses Estatuaren hizkuntza politikak «euskara heriotzara» daramala ohartaraziz. Eta iaz matematikan baxua euskaraz egitea lortu zela gogora ekarri ondoren, ildo horretatik urrats gehiago egiteko ere eskatu zuen.

Aurtengo Herri Urratsen leloak, «Hogei eta abar urte…» , inoiz baino oihartzun handiagoa izan du, Seaskaren lehendakariaren hitzetan. Bete diren urte luze horiek, geroan ere bete beharrekoak izango direla argi utzi nahi izan zuen Indok bere adierazpenetan. Eta borrokan segitzeko behar hori berriz ere agerian geratu dela azpimarratu zuen, hain zuzen ere, Hizkuntz Gutxituen Karta berresteko orduan frantses Kontseilu Konstituzionalak erran baitu «antikonstituzionala» dela.

Hori dela-eta, datorren asteazkenean, frantses estatuko hizkuntza gutxitu guztietako ordezkariek elkarretaratzea egingo dutela iragarri zuen. Parisko UNESCO erakundearen egoitzaren aurrean egingo dute, nazioarteari «asilo kulturala» eskatzeko.

Aitatxi eta amatxiak

Hogeita hamargarren urteurrena xumeki ospatu zuen, beraz, Seaskak. Lehenik, diskurtsoaren bidez goraipatu zituzten egun osoan aintzirako bazterrak bete zituzten milaka herritarrak. Eta, ondotik, aurten erretiroa hartu duten bi irakasle omendu zituzten, «bizi osoa, anitzek bezala, ikastoletan pasa baitute eta bizitza ikastolari eman baitiote». Baina omenaldi hunkigarriena bukaerakoa izan zen. Duela 30 urte Herri Urrats ahalbidetu zuten egungo aitatxi eta amatxi guztiak omendu zituzten, ikastolan izandako lehen ikasleek eta egungoek elkarrekin aurresku bat eskainiz.

Nolanahi ere, ekitaldi ofiziala atzo Senperen bizi izan zen egunaren zati txiki bat baizik ez zen izan. Iazkoarekin alderatuta, jende gutxiago sumatzen zen Herri Urratsen, baina oro har, giro atsegina nagusitu zen bestan. Nafarroa, Zuberoa, Baxenabarre, Lapurdi, Gipuzkoa, Bizkaia, Araba, hots, Euskal Herriko zazpi probintzietako euskaltzaleak bertaratu ziren umeekin egun goxoa pasatzeko edo besta egiteko. Umeek, bereziki, izan zuten jokoez gozatzeko parada ederra, aurten hiru haur txoko jarri baitituzte antolatzaileek. Goizeko bederatziak zirela, gurasoak ikusi ziren gehienbat agertzen, beraien taloak egiteko, izozkiak, kafea edo edariak saltzeko, bazkariak prestatzeko edo aparkalekuak kudeatzeko lan txandetan lekutzeko asmoz. Hamaikak arte itxaron behar izan zuten lanean hasteko, tenore horretan hasi baitziren gehienbat euskaltzaleak aintzirara inguratzen.

GARA

Miles de personas se vuelcan con las ikastolas de Iparralde

Miles de personas volvieron a darse cita, una vez más, junto al lago de Senpere (Iparralde) para celebrar el XXX Herri Urrats, la fiesta a favor de las ikastolas de Iparralde. Entre los asistentes se encontraban la consejera de Educación, Política Lingüística y Cultura del Gobierno vasco, Cristina Uriarte, y el viceconsejero de Política Lingüística, Patxi Baztarrika.

Durante el acto de inauguración, la consejera reconoció el papel de la educación y de las ikastolas de la federación Seaska en la promoción y el uso del euskera, informó Lakua (Gobierno de la CAV en un comunicado.

«Seaska es parte importante en ese enorme propósito, y por eso hemos estado durante muchos años, y seguiremos estando, al lado de Seaska, para facilitar su trabajo en lo que podamos. Esta fiesta me brinda la ocasión de reconocer y alabar, en mi nombre y en el del Gobierno vasco, la labor de Seaska. El euskera siempre nos tendrá a su lado, tanto al sur como al norte», señaló.

Asimismo, remarcó que el compromiso del Gobierno vasco con el euskera es «firme y profundo» y explicó que hay que fomentar el euskera incluso fuera del campo de actuación del Gobierno vasco, fuera de la CAV. «Hay que actuar en la promoción del euskera, en todos sus los territorios, pues es la lengua que nos une a todos nosotros. Con ese convencimiento, el Gobierno vasco no limita su esfuerzo a la Comunidad Autónoma».

Como ejemplo de ese esfuerzo, la consejera explicó que el Gobierno vasco viene apoyando y subvencionando desde la década de los 80 el trabajo de los agentes sociales del euskera en Iparralde.

«Así sigue hoy día, y así seguirá en el futuro. Fruto de ese compromiso son el protocolo de colaboración que suscribimos en 2003 con el Organismo Público del Euskera y los convenios que venimos firmando desde 2007», indicó.

Uriarte recordó que el convenio correspondiente a este año se firmó en Baiona el 17 de abril y añadió que el objetivo de esa colaboración es clara: «Contribuir al esfuerzo que en Iparralde se hace por la promoción y uso del euskera, dentro de nuestras posibilidades, respetando cada una de las zonas administrativas, en colaboración fiel. Pues es la colaboración, la colaboración eficaz, la vía del Gobierno Vasco, por ser esa la vía más fructífera».

También se ha referido a la preocupante situación que vive el euskera en el País Vasco francés, al mencionar el retroceso que ha sufrido la lengua en cuanto a conocimiento, uso y transmisión.

«Habéis conseguido cerrar la puerta a ese retroceso entre la juventud, y parece que empieza a haber un cambio de tendencia. Así lo indican las dos últimas encuestas sociolingüísticas. Ese rayo de luz es debido a la educación», consideró.

Según la consejera, en primaria y secundaria, casi 12.000 estudiantes reciben educación en euskera: 3.000 lo hacen íntegramente en euskera en las ikastolas de Seaska, y más de 8.600 de forma parcial, en el sistema público o en escuelas cristianas. «Todo eso es importante -siguió- pues es sabido que hoy día una lengua que no se emplea en la educación es una lengua condenada a la muerte».

Diario de Noticias