Trikitilaris, txalapartaris, gaiteros, bertsolaris, dantzaris o txistularis. Pero también, tradición, folclore, cultura, euskera, unión, historia y la oportunidad de celebrar la fiesta de Navarra, sin hacer distinción entre Alta y Baja Navarra (Hegoalde e Iparralde). Año tras año el Nafarroaren Eguna reúne a cientos de personas en una jornada que representa el vínculo existente entre Navarra y Baxe Nafarroa pero también la cohesión entre las provincias colindantes de la CAV.

Maialen Galleras, miembro de la asociación cultural Basaizea, organizadora de la festividad, resalta que el Nafarroaren Eguna culmina «el trabajo de organización de medio año pero también simboliza una gran fiesta que en los últimos años se ha convertido en la cita que une a muchos navarros».

– Pese a las previsiones de mal tiempo, se pudieron realizar la kalejira y los espectáculos de danzas de la mañana
– Folclore y euskera sin frontera unieron a centenares de personas en Baigorr

Los primeros visitantes llegaron a Baigorri, origen de los legendarios Reyes de Navarra (Iñigo Arista), muy temprano para disfrutar del tradicional almuerzo y sobre las 11.30 horas el sonido de los primeros cencerros de los joaldunes se empezó a escuchar por la localidad de la Baja Navarra, y a ellos se sumaron gigantes, dantzaris, músicos o gaiteros procedentes de Aoiz, Estella o Arrola de Baigorri. «Intentamos variar la oferta, pero sobre todo que vengan de todas las partes de Navarra, porque el Nafarroaren Eguna somos todos», indica Galleras. Pese a los puntuales momentos de lluvia, el público presente pudo disfrutar de característicos bailes en la plaza colindante a la casa parroquial, y entre los visitantes a la jornada se encontraba el grupo de jóvenes Zerika Taldea, quien trabaja para reavivar el dialecto del aezkera en la zona pirenaica. «Es una fiesta preciosa que nos permite conocer a gente de Iparralde y aprender los unos de los otros», comentó Bittor Aroskoa, miembro de Zerika Taldea. Junto al espectáculo de la plaza, entre los árboles, unos 25 puestos de artesanos ofrecieron a los visitantes una variedad de productos, desde artículos literarios, hasta el puesto de zapatos de Ander Iturriotz de la tienda Zapatari de Pamplona. A las 14.00 horas una comida popular organizada por las ikastolas congregó a una multitud de personas, quienes pudieron disfrutar de una tarde de animaciones deportivas, espectáculos de danza y eventos musicales. Puesto que esa es la esencia del Nafarroaren Eguna, la relaciones de amistad y el intercambio lingüístico, sin importar los kilómetros recorridos o los que queden por recorrer.

LA JORNADA

A la mañana. En el desfile y el espectáculo de la plaza entre otros participaron: los joaldunas de Amikuze y Anhauze; los gigantes de Baigorri y Anhauze; dantzaris de Aoiz, Arrola y Estella; trikitilaris y gaiteros navarros y el irrintzi de Karmele Galarza.

A la tarde. La plaza de la localidad acogió a una animación deportiva, y a dantzaris de Pamplona, Monteagudo y Estella. En el punto denominado Xoko grupos como Trikidantz, Mc Onak, DAMBA u Holako ofrecieron sus conciertos.

Diario de Noticias, 28/04/2014

Baigorritik mundu osoari so, Euskal Herria ereiten segitzeko

Ohi moduan, Mattin eta Xalbador erraldoiak buru zirela ekin zieten atzo Baigorrin ospakizunei, dantza, musika eta kantaz blaitutako lagun giroan. Alta, atzokoan izan zen nobedaderik jada 35 urtez jarraian egin den festan. Lehen aldiz Baigorriko auzapezak Nafarroaren Egunaren antolatzaileei zein nafar eta oro har euskal herritar guztiei merezitako aitortza egin zien publikoki.

«Agur Nafarroa eta agur euskaldun guztiei. Goza ezazue egun hau. Biba Nafarroa!», esan zion Jean-Michel Coscarat Baigorriko auzapez berriak eguerdian Elizako plazan bildutako jendetzari.

Aldez aurretik hitza hartua zuen Herriko Etxean, estreinakoz Nafarroako auzapezei bertaratzeko egindako gomitari erantzun zioten 30 bat hautetsien aitzinean. Han ziren, besteak beste, Izura, Banka, Irulegi, Uharte Garazi, Bidarrai, Azkarate, Gamarte, Donazaharre eta Baztango hautetsiak. Udalbiltzako lehendakari Mertxe Aizpuruak, Laura Mintegi EH Bilduko parlamentariak eta Aralarko Patxi Zabaletak ere ez zuten hutsik egin. Nafarroako bandera udaletxeko balkoian eskegi eta denek argazki ederra atera zuten, Coscaratek «kultura eta festatik harago, arlo guztietan denon arteko elkarlana sendotzeko» asmoa eta nahia adierazi ostean.

Eguzkia, laino trinkoak eta euri tantak borrokan aritu ziren egun guztian. Agian eguraldiaren ezegonkortasunak aurreko edizioetan baino jende gutxixeago erakarri zuen, atzokoan, Baigorrira. Giroak, ordea, ez zuen kale egin. Urteroko hitzorduko ekimenak gogoz eta alaitasunez jarraitu zituzten Euskal Herri osotik eta, batez ere, Nafarroako txoko guztietatik jindako milaka herritarrek.

Goiz partean, txistu, trikiti, gaita eta txaranga doinuen artean, kabalkada koloretsuak herria zeharkatu zuen elizako plazaraino iristeko. Han ziren Amikuzeko eta Baigorriko jigante eta buruhandiak, Agoitzeko, Leitzako eta Lizarrako dantza taldeak, Iruñea, Sakana eta Barañaineko 55 trikitilari, kalejiran atzetik zituztenen eta plazan bildutakoen gozamenerako emanaldi ikusgarria eskaintzeko prest.

Aldarrikapenen eta iragarpenen korridore bihurtuta, bide guztian paratutako pankarta eta kartelek hurrengo egun eta asteetarako hitzorduak gogoratzen zituzten, esaterako Maiatzaren 1eko ekitaldiak, hilak 11ko Herri Urrats jaia edota ekainaren bukaeran izango den Euskal Herria Zuzenean jaialdia. Euskal preso politikoen eskubideen aldarria ere presente egon zen. Hala, Ibon Fernandez Iradi preso gaixoaren egoera gogora ekarri zen, eta sakabanaketa politika salatzeko laster aukera berri bat izango dela ere gogoratzen zuten pankartetako deialdiek; hain zuzen ere, hurrengo ekainaren 14an Baionan antolatu den manifestazio nazionalean.

Urtero bezala, Herrirak deiturik, preso eta iheslariekin elkartasunezko manifestazioa egin zen Baigorrin eguerdi partean. Aurretik, behin dantza saioa amaituta eta Karmeleren ohiko irrintzia entzunda, Basaizea elkarteko ordezkarien mezua arretaz jarraitu zuten plazan bildutakoek. Laburra baina trinkoa izan zen.

Eraso andana

«Aurten ere gure nortasuna aldarrikatzeko borrokatu egin behar izan dugu», aditzera eman zuen Ramuntxo Bidartek, bake prozesuak aldebakarrekoa izaten segitzen duela eta euskarak pairatutako erasoak gogoratu aitzin. «Estatu frantsesean gure hizkuntza biziarazteko eskubidea ukatzen segitzen dute. Nafarroan euskarazko hezkuntza kriminalizatzen saiatzen ari dira, amalgama larri eta ezin onartuak jendarteari aurkeztuz eta ikastola berrien eraikuntza legez kanpo emanez beste mende bateko legeen gibelean gordez», nabarmendu zuen.

«Sozialista jakobinoek» abian jarri nahi duten lurralde antolaketa berriak Ipar Euskal Herriarentzat ekar dezakeen arriskua ere aipatu zuen. Alabaina, egindako lanak izandako fruituak azaltzea ere ez zuen ahantzi. Igaro berri diren bozek Baigorriko Herriko Etxean eragindako aldaketa baliatuta, honako irakurketa egin zuen: «Abertzaleak otso beltzak ez direla eta elkarlanaren bidez proiektu berriak posible direla ulertzen hasia da gizartea».

Bidean egiten ari diren urratsen artean, Basaizeak Eskozia eta Kataluniaren egoera gertutik segitzen du, eta «Euskal Herriaren eraikuntzan ere gure harria ekartzen saiatzen gara» esan zuen Maialen Gallerasek.

Ahalegin horretan, «bakoitza bere aldetik jardutea ezinezkoa» dela iritzita, bailarako biziraupena bermatze aldera, aurten inguruko herrietako elkarteekin batera elkarlana abiatuko dutela iragarri zuen. «Epe luzeko lan horretan begiak zabalik atxikitzen ditugu, Euskal Herri osoari eta munduari so, iniziatiba eta auzolan guztietako ereduak bilduz. Gure herria eta kultura salbatzeko, aldarrikatzeko, hots, bizitzeko» amaitu zuen Nafarroa eta Euskal Herria ereiten segitzeko prestasun osoa dutela agerian utzirik.

Gara, 28/04/2014