Noticias / Berriak
La Pamplona del futuro será la ciudad de la diversidad, de la igualdad, de la convivencia, de la justicia… y del Euskera!
Si nos remitimos a los datos, la interpretación de los mismos es muy clarificante. La oferta en euskera es escasa y desequilibrada.
De las 12 escuelas infantiles municipales que hay en Pamplona solamente hay una que ofrece inmersión en euskera. Esto significa que de las 1.069 plazas totales que se ofertaran en estas escuelas, únicamente 130 serán en euskera en inmersión.
Esto es un agravio a todos las familias de Pamplona ya que es un derecho de todas las personas tener escuelas infantiles en euskera en todos los barrios.
Así pues hacemos responsables directos de este despropósito al Ayuntamiento de Pamplona y en última instancia al Gobierno de Navarra que es el que da vía libre a esta conculcación de derechos lingüísticos. Disfrazándolo además de modernidad y convivencia cuándo no tienen otro propósito que entorpecer la trasmisión del euskera.
A través del sistema educativo se sientan las bases para construir la Navarra del futuro, así como qué sociedad y qué relaciones queremos.
Todas las personas que vivimos en Pamplona deberíamos tener derecho a estudiar y vivir en euskera. Educar en euskera no es una elección personal aislada, sino la base de la cohesión e igualdad que nos hace ciudadanos de Navarra. De la misma manera que no queremos educar a nuestras hijas e hijos en el racismo, el machismo o la LGTBIfobia, no queremos educarlas/os dando la espalda a una de las lenguas de Navarra. Queremos mostrar el valor común de todas las lenguas y personas y, desde el respeto a todas ellas, difundirlas a todos los pueblos, barrios, niñas y niños que forman parte de la sociedad y cultura navarra. A pesar de los diferentes orígenes, culturas, temperamentos o modos de vida, nos ha tocado convivir en esta tierra, por lo que todas las niñas y niños deberían tener la oportunidad de conocer la lengua propia de Pamplona y Navarra, y ampliar las relaciones entre ellas y ellos. Además, dando cabida al euskera en nuestras vidas, educaremos a los futuros ciudadanos de Pamplona en el respeto a otras culturas.
Si reducimos las opciones de elegir euskera, ¿cómo vivirán en igualdad los futuros ciudadanos? No extender la lengua autóctona a todos los barrios, es cerrar las puertas a muchas familias, es no garantizar la igualdad de oportunidades y demostrar que unas lenguas valen más que otras, como si unas personas valieran más que otras.
El modelo de inmersión lingüística en euskera es un modelo que educa en la diversidad y la justicia, y para ello necesitamos modelos de escuelas infantiles que ayuden a dominar plenamente el euskera como el castellano en todos los barrios, así como de aumentar en el futuro su capacidad para poder aprender otro tipo de lenguas.Todo ello lo ofrece el modelo de inmersión en euskera.
En la medida en que el modelo educativo es público y colectivo, debe apostar por la justicia, la igualdad y la convivencia, por lo que va más allá de la elección individual. A falta de una oferta educativa con esas bases, difícilmente los ciudadanos pueden apostar por ella.
Sin entrar a explicar que el modelo de inmersión en euskera es el único que garantiza el conocimiento adecuado tanto del euskera como del castellano, difícilmente podremos construir una ciudad más igualitaria y si no garantizamos las mismas oportunidades a todos los barrios y personas, difícilmente podremos construir una ciudad más justa.
El Ayuntamiento de Pamplona, con las decisiones de Maya y Navarra Suma, está yendo en la dirección contraria. Pero lo tenemos claro: con voluntad política se puede revertir la situación. Estamos lejos de tener escuelas infantiles en euskera en todos los barrios de Pamplona. Sin embargo, tanto los partidos municipales como los del Gobierno deben responder a los derechos lingüísticos con responsabilidad, valentía y justicia.
En Lezkairu, Mendillorri, Casco Viejo, Milagrosa, Rochapea, San Juan, Azpilagaña, Mendebaldea, Echavacoiz, Iturrama, Ezkaba, San Jorge, Erripagaña, Buztintxuri, Txantrea y también en el Ensanche: DERECHO A EDUCAR Y VIVIR EN EUSKARA para todas las personas.
Aniztasunaren, berdintasunaren, elkarbizitzaren, justiziaren…EUSKARAREN ETORKIZUNEKO HIRIA
Datuei erreparatzen badiegu, oso argigarria da hauen interpretazioa. Euskarazko eskaintza eskasa eta desorekatua da.
Iruñean dauden 12 udal haur eskoletatik bakarra dago euskaraz murgiltze ereduan. Horrek esan nahi du eskola horietan eskainiko diren 1.069 plazetatik 130 bakarrik izango direla euskaraz (%12’16a).
Iruñeko haurren hizkuntza-eskubideen aurkako eraso zuzena da. Familia guztien eskubidea baita Iruñeko auzo guztietan euskarazko haur-eskolak izatea, etxetik gertu.
Iruñeko Udala da zentzugabekeria horren erantzule nagusia eta, hori gauzatzeko, Nafarroako gobernuaren laguntza eta konplizitatea du, azken finean berak ematen baitio bidea hizkuntza-eskubideen urraketa horri.
Hezkuntza sistemaren bidez, etorkizuneko Nafarroa eraikitzeko oinarriak ezartzen dira, hala nola, nolako jendarte eta harremanak nahi ditugun.
Iruñeko auzokide guztiok izan beharko genuke euskaraz hezi eta bizitzeko eskubidea. Euskaraz heztea ez da hautu pertsonal isolatua, baizik eta Nafarroako herritar egiten gaituen kohesio eta berdintasunaren oinarri. Gure haurrak arrazakerian, matxismoan edo LGTBI fobian hezi nahi ez ditugun moduan, ez ditugu hezi nahi gutxiagotutako hizkuntzari bizkar emanez. Hizkuntza eta pertsona guztiek balio berbera dutela erakutsi nahi diegu, eta horien guztien errespetutik, Iruñeko jendarte eta kulturaren parte den euskara, auzo eta haur guztiei zabaldu nahi diegu. Hainbat jatorri, kultura, izaera edo bizitza izan arren, lurralde honetan elkarbizitza egitea tokatu zaigu, beraz, haur guztiek izan beharko lukete aukera Iruñea eta Nafarroako berezko hizkuntza ezagutu, eta elkarren arteko harremanak zabaltzeko. Horretaz gain, gutxiagotutako hizkuntzari gure bizitzetan tokia eginez, bestelako kulturen errespetuan ere heziko ditugu etorkizuneko Iruindarrak.
Euskara gutxiago emanez, nola biziko dira berdintasunean geroko hiritarrak? Bertoko hizkuntza auzo guztietara ez zabaltzea, haur askori ateak ixtea da, aukera berdintasuna ez bermatzea eta hizkuntza batzuk besteek baino gehiago balio dutela erakustea da, pertsona batzuk besteek baino gehiago balio izango balute bezala.
Euskarazko murgiltze eredua da aniztasun eta justizian hezten duen eredua, eta horretarako, auzo guztietan euskara eta gaztelania erabat menperatzeko gai izango diren haur eskola ereduak behar ditugu, bai eta, etorkizunean, bestelako hizkuntzak ikasi ahal izateko gaitasuna handituko diena. Hori guztia eskaintzen du euskarazko murgiltze ereduak.
Hezkuntza eredua publikoa eta kolektiboa den heinean, justizia, berdintasun eta bizikidetzaren alde egin behar du, beraz, hautu indibidualetik harago doa. Oinarri horiek dituen hezkuntza eskaintza bat egin ezean, nekez egin dezakete herritarrek horren aldeko apustua.
Euskarazko murgiltze eredua euskara zein gaztelaniaren ezagutza egokia bermatzen dituen eredu bakarra dela azaldu gabe, nekez eraikiko dugu hiri berdinzaleago bat eta auzo eta pertsona guztiei aukera berdinak bermatu ezean, nekez eraiki dezakegu hiri justuago bat.
Iruñeko Udala, Maia eta Navarra Sumaren erabakiekin, erabat beste aldera ari da egiten. Baina argi dugu: borondate politikoarekin egoera irauli daiteke. Iruñeko auzo guztietan euskarazko haur eskolak edukitzetik urrun gaude. Hala ere, Udaleko alderdiek zein Gobernuko alderdiek hizkuntza eskubideei begira erantzun beharradute, arduraz, ausardiaz eta justiziaz.
Lezkairun, Mendillorrin, Alde Zaharrean, Arrosadian, Arrotxapean, Donibanen, Azpilagañan, Mendebaldean, Etxabakoitzen, Iturraman, Ezkaban, Sanduzelain, Erripagañan, Buztintxurin, Txantrean zein Zabalgunean EUSKARAZ HEZI ETA BIZITZEKO ESKUBIDEA denona da.
Iruñek Euskalgintza
Zabalza biktima deklaratzea urrats handia izanagatik, bidea falta da
Mikel Zabalza Garateren sendiak sentimendu «gazi-gozoak» izan zituen atzo Orbaizetan egin zen ekitaldian. Orain 36 urte etxean agertu eta atxilotuta eraman zuten Mikel, eta handik 19 egunera hilik itzuli zuten. Biktimek egia, justizia eta erreparazioa behar dituzte. «Gu hirugarrenetik hasi gara, baina ez diegu uko egiten aurreneko biei».
Mikel Zabalza Garate torturaren biktima deklaratu du Lakuako Gobernuak, eta familiarentzat «aurrerapauso handia» izan da. «Erreparazioa ebazten du eta badu egia eta justizia parte txiki bat ere, printzipio horiek elkarri lotuta daudelako», adierazi zion GARAri Idoia Zabalza arrebak Orbaizetako omenaldiaren ondotik egindako elkarrizketan.
Urrats garrantzitsua izanagatik, ez diete uko egiten egia eta justiziari. «Bide luzea gelditzen da egiteko».
1952an Mikel jaiotzen ikusi zuen herrian, 1985ean gertatutakoa eurena bezala bizi izan duten herrikideekin batera, Lakua eta Nafarroako gobernuetako ordezkariak bildu ziren atzo. «Urte hauetan instituzioen aitortza sumatu dugu eta horrek babestu egiten gaitu», nabarmendu zuen arrebak.
Jendartea eta justizia
Auzitegietan, ordea, bi saiakera egin eta biek huts egin dute. «Bide hori guztiz itxita dago une honetan; aurrean dugun horma handi bat da, ez gara pauso bat ere mugitu, nahiz eta zantzuak eta frogak agertu diren bertsio ofiziala bertan behera utz zezaketenak. Ez dute ezertarako balio izan».
Bertze aldean, «gizarteak ez du inoiz ontzat hartu bertsio ofiziala. Baina gizartearentzat egia dena justiziarentzat ez da egia». Azken audioak, kasua zabalik zegoen bitartean aurkeztu baina frogatzat hartu ez zirenak, duela urtebete eman ziren ezagutzera eta zalaparta handia sortu zen. «Ondorioz, Nafarroako Parlamentua, Donostiako Udala, Iruñekoa, alderdi guztiak etorri ziren bat kasua argitu behar zela eskatzeko. Baina, berriz ere, hain agerikoa den gauza batean, edozein ideologiatakoek argi ikusten badute ere, inori ez dagokio pausorik ematea, bakarrik guri, froga berriak aurkeztuz eta abar. Argi gelditu zen Espainiako Gobernuak eta Estatuko fiskaltzak ez dutela pausorik emanen argitzeko».
«Badakigu zein dugun aurrean: Estatuaren instituzio batzuk, irmoki, eta inor ez da haien kontra joatera ausartzen. Instituzio horiek blindatuta daude, garaian Estatuko indar polizialek egindako guztia itxita mantentzen dute ezagutzera ez emateko».
Arretxe, Aierbe eta gurasoak
Omenaldi ekitaldian, Mikel Zabalzarekin batera atxilotu zuten Jon Arretxek zer utzi zuen oroitu zuten. «Bere esperientzia pertsonala idatzi zuen liburu batean, baina neurri batean Mikelena ere bazen, eta tortura jasan dutenena. Balio handia du, tortura jasan duten pertsonek oso zaila izaten dutelako zer bizi izan zuten eta nola eragin zien adieraztea, eta Arretxe hori guztia esateko gauza izan zen. Tortura dagoela egiaztatzeko ezinbesteko testigantza utzi zuen».
Idoia Aierbe Mikelen bikotekidea zena duela urte gutxi hil zen. «Ezin duzu imajinatu Mikelen heriotzak nola markatu zuen bizitza osoan, atxiloketak ere bai, baina laguna bertan gelditu zen eta zauri hori betiko izan zuen, gogor gainera».
«Gure gurasoak ere sekulako minarekin joan ziren. Hau aringarri bat izango zatekeen eurentzat», agertu zuen Idoia Zabalzak. «Argia itzaltzen da, hotza egiten da nagusi, eta halako ekitaldiek bero puntu bat ematen digute. Babesa sentitu izan dugu beti, oro har gizarte osoarena eta bereziki Orbaizetako eta Aezkoako jendearena. Haiena bezala bizi dute Mikelena».
«Orain esaten zidan Mikel hil zutenean alkate zenak inork ez zuela pentsatuko Euskal Herriko txoko honetatik halako zarata egingo genuela. Lehenik mugitu zirenak Aezkoakoak izan ziren eta horri eutsi diote, beti lagun izan ditugu».
Berezia emaitza izan zen
«Torturak eragindako puntako kasu bat» izan zen Zabalzarena. «Kontziente gara emaitza izan zela bereziena: hilik agertu zela, baita eman zuten bertsio aldrebesa ere. Gainerakoa milaka pertsonak izandako esperientzia bera da: tortura».
Gogoan izan zuten hori ekitaldian. «Ez zen salbuespen bat, aitzitik: ongi diseinatutako estrategia bat izan da, agente asko behar izan zituena, goitik behera antolatua, inpunitatean egin dena, ondorioz milaka biktima utzi dituena».
Artolazabal, sendiarekin
Ana Ollo Hualde Nafarroako Gobernuko Herritarrekiko Harremanetarako sailburuarekin eta Orbaizetako Udaleko kideekin batera, Lakuako Gobernuaren ordezkaritza bat izan zen Orbaizetako Olan, Zabalza familiaren etxean, egindako omenaldian, Beatriz Artolazabal Justizia sailburua buru. Honek Zabalza biktima gisa onartzen duen ebazpena eman zion familiari. Bertan, motibazio politikoko indarkeriaren testuinguruan, Mikel giza eskubideak urratzearen biktima dela onartzen da. Balorazio batzordeak aho batez erabaki du hori, 50 orrialdetik gora dituen dokumentu batean, zeinetan zalantzan jartzen den bertsio ofiziala.
Horretaz gain, batzordeak «Estatuko erakundeetara jo dezatela» gomendatu die Lakuari eta Gasteizko Legebiltzarrari, «zentzu berean jardun dezaten, aztertutako gertakarietan Segurtasun Indar eta Kidegoek duten erantzukizuna kontuan hartuta». «Gaur egun oso berezia da, Mikel Zabalzaren egiaren bidean urrats garrantzitsua eman dugulako», adierazi zuen Artolazabalek. «Gaur, egiaren izenean, ebazpenak hitzez hitz aipatzen duen bezala, behar bezala egiaztatuta geratu dira bai 1985eko azaroaren 26tik abenduaren 15era bitartean gertatutakoak, bai Estatuaren eta Guardia Zibilaren agenteen inplikazioa».
«Indarkeriaren eta eskubide urraketen biktima guztiak lehen mailako biktimak» direla baieztatu zuen sailburuak. «Gaur, hemen, Orbaizetatik justiziarako eskubidea gauzatzeko eskatzen dugu. Bere heriotzak, bere egiak, amaierara iristea eskatzen du», azpimarratu zuen.
Gara, 2022/02/28
