Iruñeko Haur Eskolek abuztuaren 16an hasi zuten ikasturte berria. Iruñeko Udalak eta Nafarroako Gobernuak duten euskarazko eskaintza eskaeraren oso azpitik dago.

Euskarazko eskaria % 40’77 izan zen euskarazko eskaintza izan zuten auzoetan edo adin taldeetan, nahiz eta Txantrean eta Arrotxapean erosoago izan gaztelania aukeratzea (haur eskola gehiago egoteagatik erdaraz). Nola iritsi gara emaitza horretara? Hona hemen.

Euskarazko eskaintza izan zen Arrotxapean, Txantrean, Sanduzelain, Alde Zaharrean, Buztintxurin (soilik bularreko haurrentzat eta «ibiltariak» deitutakoentzat) eta Arrosadian (hor ere soilik bularreko haurrentzat eta «ibiltariak» deitutakoentzat). Txantrean hiru haur eskoletatik bakarra da euskaraz, eta Arrotxapean bi haur eskoletatik erdia. Gauzak horrela, euskarazko eskaintza izandako auzoetan edo adin taldeetan plazen % 39’88 ziren euskaraz eta % 60 baino gehiago gaztelaniaz (ingelesarekin edo gabe). Zein izan da gurasoen hautua auzo horietan? Gurasoen % 40’77k euskarazko haur eskola aukeratu zuen. Portzentaje handiagoa izan zen Alde Zaharrean (gurasoen % 50’98k) eta Txantrean (gurasoen % 50’39k, nahiz eta euskarazko haur eskola bakarra izan eta gaztelaniazkoak bi).

Beste auzoetan, euskarazko eskaintzarik ez zuten auzoetan, gurasoek ez zuten euskara aukeratzerik izan, bistan da (Mendebaldean, Mendillorrin, Azpilagañan eta Donibanen). Arrosadiko eta Buztintxuriko haur handienen bi taldeetan ere ez zen euskarazko eskaintzarik, eta, beraz, gurasoek ez zuten aukeratzerik izan.

Datuek erakusten dutena oso argia da: Euskarazko eskaintza urria da, eta auzoen arabera desorekatua. Eta, eskaera-eskaintza gorabehera, eskubidea da euskarazko haur eskolak izatea Iruñeko auzo guztietan.

Aipatzekoa da, bestalde, Donibaneko haur eskolan kendu eginen dutela euskarazko eskaintza, nahiz eta mantenduko zaien aurreko ikasturtean euskaraz hasitakoei.

Egoera aldatzeko, borroka eta mobilizazioa beharko dira.

Administrazioan Euskaraz Taldea

«Auzitegi honek ez du jurisdikziorik toki-erakundeen enpresa publikoen gainean». Horixe esan zuen, hitzez hitz, Nafarroako Administrazio Auzitegiak, 2020ko martxoan emandako Ebazpenean, 19-02539 errekurtsoan. Errekurtso hori Administrazioan Euskaraz Taldeak bultzatu zuen, Iruñeko Udalaren sozietate publiko batek ez zuelako betetzen Iruñeko Udalaren Euskararen Ordenantza (Pamplona Centro Histórico – Iruña Biziberritzen SA sozietatea).

Orain dela gutxi, ordea, Nafarroako Administrazio Auzitegiak bertan behera utzi du Berrikilan sozietate publikoaren erabaki bat, diskriminatzailea delakoan. Sozietate publiko horrek kudeatzen du Berriozarko kiroldegiko taberna, eta, besteak beste, bi eskakizun egin zituen: tabernan, arreta gaztelaniaz emateaz gain, euskaraz ere ematea, eta tabernako komunikabideetan, gaztelaniaz gain, euskararen presentzia ere bermatzea.

Beraz, Nafarroako Administrazio Auzitegiak badu edo ez du eskumenik udalen sozietate publikoen gainean? Edo euskararen kontra jotzea da kontu bakarra? Zer da diskriminatzailea ez dena? Nafarroako Administrazio Auzitegiaren plaka, adibidez, urteak eta urteak daramatzana gaztelania hutsean?

Nahiz eta batzuetan, gutxitan, euskararen aldeko ebazpenen bat eman, Nafarroako Administrazio Auzitegia erakunde euskarafobikoa da. Lanpostu elebidunak kendu izan ditu herri hauetako udaletan: Zizur Nagusia, Berriobeiti, Antsoain, Uharte, Atarrabia, eta orain, Berriozar.

Baina herri horiek guztiak eremu mistoan daude, eta hauxe dio 1986ko Euskararen Foru Legeak, 17. artikuluan, eremu mistorako:

“Herritar guztiek euskara nahiz gaztelania erabiltzeko eskubidea dute Nafarroako Administrazio Publikoei zuzentzeko.

Eskubide honen erabilera bermatzeko, aipatutako administrazioek honako hau egin dezakete:

1. a) Urteroko lanpostuen eskaintza publikoan zehaztea zein lanpostutarako izanen den nahitaezkoa euskaraz jakitea.

1. b) Gainerako lanpostuetara iristeko deialdietan euskara jakitea merezimendu moduan baloratzea”.

Beraz, Euskararen Foru Legea urratzen du Nafarroako Administrazio Auzitegiak, eta, Berriozarko kasuan, legea nahi bezala interpretatzen du, euskararen kontra jotzeko hala edo nola.

Berriozarko Udalari eskatzen diogu Nafarroako Administrazio Auzitegiaren Ebazpen hau errekurritzeko.

ADMINISTRAZIOAN EUSKARAZ TALDEA