Euskera

Euskal Herrian Euskarazek ‘Euskararen Errepublikaren Plaza’ izendatu du Iruñean

Euskararen Errepublikaren Plaza

Euskararen Errepublikaren Plaza


Joan den igandean, Euskararen Nazioarteko Eguna izanik, ‘Euskararen Errepublikaren Plaza’ izendatu zuen Euskal Herrian Euskarazek Iruñeko erdigunean, «orain arteko ‘Constitución’ delako plaza arrotza atzean utziz».

Euskal Herrian Euskarazek ‘Euskararen Errepublikaren Plaza’ izendatu zuen joan den igandean Iruñean, «orain arteko ‘Constitución’ delako plaza arrotza atzean utziz».

Ohar batean gogoratu duenez, Iruñeko Udalak 1978ko Espainiar Konstituzioaren omenezko ‘Constitución’ izeneko plaka jarri zuen iazko urtarrilean. Helegite bat tarteko, Nafarroako Administrazio Auzitegiak gaztelera hutsean errotulatu zitekeela ebatzi zuen urtebete geroago, hala argudiatuz: «Constitución izen propioa da, letra larriz hasita beste arauetatik bereizten duelako. Hortaz, izendapen hori ezin da euskarara itzuli, itzulpenik onartzen ez duen izen propio berria delako». Duela bi aste, Iruñeko Administrazioarekiko Auzien 1. Epaitegiak erabaki hori berretsi zuen, 22/2023 epaiaren bidez.

«Euskararen aurkako oldarraldi betean gauden honetan, hau da, euskaldunon hizkuntza eskubideen aurkako erabaki judizialen kate luze baten testuinguruan, eraso bat gehiago da hau. Gure kaleetan euskararik ikusi eta entzun nahi ez dutenen aldetik erasoaldi luzea jasaten ari gara euskaldunok azken aldian, eta horiei erantzun irmoa eman genien pasa den azaroaren 4ean, Bilbon, 70.000tik gora euskaltzalek. Baina, ia oharkabean pasa den azken eraso hau lehen lerrora ekarri nahi dugu, oldarraldiaren muinera eramaten baikaitu. Espainiar Konstituzioak Hegoaldean, Frantziakoak Iparraldean bezala, gure hizkuntza, eta beraz, gure hiztun-komunitatea beti bigarren mailako izan gaitezen bermatzen du», azpimarratu du.

Dioenez, «kasu honetan, euskararen ofizialtasun formala gure lurraldearen zatirik handienean ukatzeaz gain, Espainiar Konstituzioak, beste lege guztien gainetik, gaztelera ezagutzeko derrigortasuna ezartzen digu euskaldunoi. Horrela, derrigortasun hori normalitate gisa saldu eta gainontzeko hizkuntzak ‘hautazko’ edo ‘ez beharrezko’ gisa hartzen du. Ondorioz, Euskal Herrian euskara ezagutzea betebehar izatetik urrun, eskubide ere ez da, izan ere, derrigorrezko hezkuntzatik euskarazko gutxieneko mailarik gabe ateratzera bideratzen da ikasleen erdia, eta beste erdia gero eta maila kaxkarragoarekin ateratzen da ustezko hezkuntza euskaldunetik».

«Gainera, gazteleraz bizitzeko eskubidea legez eta praktikan aitortua den bezala, euskararen kasuan ez da inondik inora horrela, eta gero eta gehiago ari dizkigute murrizten geure hizkuntzan bizi ahal izateko eremuak: zerbitzu publikoetan, lan-eremuan, aisialdian, kalean…», gaineratu du.

«Euskararen Errepublika behar dugu»

EHEren esanetan «ez da kasualitatea oldarraldi judizialaren baitan Iruñeko kale-izendegian atzerakada plaza zehatz honen izenarekin abiatzea, erasoaldiaren muinean baitago Espainiar Estatuaren Konstituzioa bera. Haien Estatu-proiektua gure hizkuntza eta herria zapalduz, mespretxatuz, gutxietsiz… eraiki dute hasieratik eta berdin jarraitzen dute. Haien Estatu-proiektuan ez dugu euskaraz bizitzeko, ikasteko, gozatzeko, gaixotzeko, sendatzeko… arnasteko eremurik, eta haren pean, beti erresistentzian eta bigarren maila batean bizitzera kondenatuta gaude».

«Horregatik, aldarrikatzen dugu gaur hemen, 2023ko Euskararen Nazioarteko Egunean, Euskararen Errepublika. Euskaldunok gure hizkuntzan bizitzeko eta garatzeko eskubidea egikaritu nahi badugu, independentzia lortu beharko dugula argi dugu. Euskal Herrian Euskarazetik, kontzientziak piztu eta bide hori hartzeko deia luzatzen dugu. Euskararen Errepublika behar dugu eta eraginez, lortuko dugu! Gora Euskararen Errepublika!», amaitu

Gara


«Piztu!»: Zangozako Oinezen leloa, aurtengoaren arrakastaren ostean

Piztu, Oinez

Piztu, Oinez


Etxarri Aranatzen izan zen Nafarroa Oinezen arrakasta nabarmentzearekin batera, 2024koa hartuko duen Zangozako Ikastolaren leloa, «Piztu!», logoa eta erronkak aurkeztu dituzte. Hezkuntzari, auzolanari, baliabideei eta energia berriztagarriei erreferentzia egiten die.

‘Hotsein!’ lelopean Etxarri Aranatzen duela bi aste pasatxo ospatu zen Nafarroa Oinez festak izandako «harrera bikaina» nabarmendu zuen atzo Nafarroako Ikastolen Elkarteak. Bide batez, datorren urrian Zangozan ospatuko den jaia aurkeztu zuten hango ikastolako ordezkariek.

Urriaren 8an «milaka eta milaka euskaltzale» gerturatu zirela adierazi eta boluntarioen lana bereziki eskertu zuten. Iñigo Orella Andra Mari Ikastolako zuzendariak gogoratu zuenez, duela urte eta erdi hasi ziren jaia antolatzen, eta ordutik berrehun pertsonatik gora lanean ibili dira urtean zehar, eta mila inguru egunean bertan.

«Auzolanaren filosofia, ideia, oraindik bizirik dagoela erakutsi digu. Nafarroa Oinez honek gauza asko eman dizkio gure ikastolari, baina bat azpimarratu nahiko nuke: kohesioa. Azken urte eta erdi honen ondoren komunitate kohesionatuagoa gara», laburbildu zuen Orellak.

Zangozan, Nafarroan euskararen normalizazioa lortzearen aldeko ahaleginaz gain, seme-alabei auzolanaren balioa erakusten segitu nahi dute, bai eta eskualdeko, Nafarroako eta Euskal Herriko bizilagunei ere. «Gure hizkuntza eta kultura zaindu nahi ditugu, gure eskualdea hobetzen eta gure lurra defendatzen», esan zuen Carlos Arcelus ikastolako lehendakariordeak.

Finantzaketari dagokionez, beste bi helburu izango ditu ikastolak. Familiek 2005ean inauguratu zen Haur Hezkuntzako eraikinaren zorrari aurre egin behar diote eta, bestalde, LH eta DBHko eraikina gaur egungo behar energetikoetara moldatu nahi dute. Isolamendu eskasa duen eraikuntza da eta hezetasunak kentzeko eta jasangarritasun energetikoa hobetzeko lanak behar ditu, baita leiho berriak ere.

Logoa diseinatzeko, Piztu! argiarekin erlazionatu zuten. Bide horretatik abiatuta, eguzkia eta eguzki izpien ideiekin lan egiten hasi ziren. Azkenean, eguzki izpiei kolorea emateko eta Nafarroa Oinez 2024ren helburuekin bat egiteko, bost kolore erabili dituzte, bakoitzak helburu bat irudikatzeko. Asier Santa Cruz da sortzailea.

Gara